In het Drents Archief ligt een opschrijfboekje van 10 bij 15 centimeter waarmee een ambtenaar in 1810 door Buinen is gelopen. [1] Zijn opdracht was om het aantal deuren en vensters per woning te inventariseren. Hij telde alleen de deuren en ramen in het woongedeelte; baanders en stalraampjes telden niet mee. Deze informatie werd gebruikt voor het vaststellen van een belasting. Hij noteerde ook het aantal ’zielen’ dat op een adres woonde.
Ik wilde graag eens in dit boekje kijken omdat ik benieuwd was hoeveel deuren en vensters de boerderij van Jantien Martens, de hoofdpersoon van mijn historisch onderzoek, had.
De belastingambtenaar begon aan de westkant van het dorp aan zijn opdracht. Eerst kwam hij bij de boerderij waar de weduwe van Hindrik Wilting woonde. Hij telde één deur of venster en maar liefst negen inwoners. Ernaast stond een iets kleinere boerderij met ook één deur of venster. Iets verderop aan de rechterkant van de weg stond een boerderij met zes deuren en vensters: het hoogste aantal van het dorp. Deze boerderij was in het bezit van de familie Heling en stond op een perceel dat liep van de huidige Hoofdstraat 54-56 tot de Molenstraat 5-7.
Voor de boerderij waar Jantien later zou gaan wonen werd in 1810 als hoofdbewoner Klaas Hooyeveld genoteerd. Totaal woonden er 7 personen. En nu het antwoord op de vraag hoeveel deuren of ramen de boerderij had: er was slechts één deur of venster. Ik wist al dat de boerderij begin 1900 aan de voorkant verbouwd was. Ook wist ik dat de hoge ramen aan de zijkant, de straatzijde, er niet altijd al ingezeten hebben. Nu ga ik er vanuit dat de bewoners in het woongedeelte, aan het begin van de negentiende eeuw, maar één venster hadden om door naar buiten te kijken. Als entree konden ze de baander of een zijdeurtje in het schuurgedeelte gebruiken. Het enige raam zat vermoedelijk in de voorgevel.
[1] Staten van de deuren en vensters en van het aantal bewoners van de huizen in het kerspel Borger; 1810 in: Drents Archief, Assen. Toegang 0451 Kerspel Borger