Op een mooie nazomerdag besluit ik om naar het Drents Archief in Assen te gaan om te bladeren in de digitaal beschikbare historische gegevens van het Kadaster. Het Kadaster is een belangrijke bron als je de bewoningsgeschiedenis van een dorp als Buinen in kaart wilt brengen. Ik ben altijd een beetje geïntimideerd geweest door de archieven van het Kadaster met zijn codes, getallen en vaktermen. Voor het onderzoek naar het leven van Jantien Martens ontkom ik niet aan het Kadaster en dus trek ik de stoute schoenen aan en ga naar Assen.
Meneer van Rossum, een oud-medewerker van het Kadaster die zijn carriëre ooit begon als landmeter, is vrijwilliger bij het Drents Archief. Hij laat geduldig de mogelijkheden zien van de Kadaster Archiefviewer. In de Archiefviewer is een schat aan informatie te vinden over de eigendomsgeschiedenis van woningen en over het gebruik van percelen.
Van Rossum legt uit wat bijvoorbeeld OAT’s zijn en hij vertelt over de Franse landmeters die al aan het begin van de 19e eeuw hier percelen kwamen inmeten.
Na de achtergrondinformatie gaan we eens op zoek naar kadastrale informatie over Buinen. Eerst bestuderen we een gedetailleerde plattegrond van Buinen uit de periode 1882-1887. Op deze kaart staan op de grote boerbrink van Buinen enkele gebouwen ingetekend. Zoals al eens beschreven, deze boerbrink lag ten zuiden van de Molenstraat en strekte zich uit ongeveer van de huidige huisnummers 14 tot en met 28. We proberen wat meer te weten te komen over de woning die aan de westkant op de brink staat met perceelnummer C1234.
Na wat geklik, verschijnt er een nauwkeurig getekende hulpkaart op het computerscherm waarop een 19e eeuwse landmeter op schaal enkele gemuteerde percelen heeft ingetekend. Bij zijn tekening van perceel C1234 schrijft hij dat de woning ‘het nieuwe schepershuis gebouwd in 1836’, is. Zo geeft een allereerste vrij willekeurige zoekactie in de Kadasterviewer zomaar een antwoord op de prangende vraag waar nou toch dat schepershuis heeft gestaan. Mijn blijdschap is groot als blijkt dat de landmeter van dienst op dezelfde hulpkaart ook nog een nieuwe woning heeft ingetekend die pal achter Jantien Martens haar boerderij gebouwd is in 1832 (toen perceel C1236, nu Hoofdstraat 49).
Mijn eerste kennismaking met de Kadasterviewer is geslaagd, ik ben fan !